TĂNG CƯỜNG LÃNH ĐẠO, CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA VÀ PHÁT HIỆN, XỬ LÍ VI PHẠM

Ngày 06/6/2023, Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ ban hành Nghị quyết số 76-NQ/CBSĐ về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra và việc phát hiện, xử lí vi phạm qua thanh tra.

Qua công tác thanh tra, các cơ quan thanh tra đã phát hiện, kiến nghị xử lí nhiều vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, góp phần quan trọng vào việc chấn chỉnh quản lí, phòng ngừa, đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lí của Nhà nước. Bên cạnh kết quả đạt được, công tác thanh tra còn có tồn tại, hạn chế. Việc phát hiện, kiến nghị chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra còn chậm; một số cuộc thanh tra khó khăn trong việc làm rõ hậu quả, thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra… Nguyên nhân chủ yếu là do một số cơ quan thanh tra chưa quan tâm sát sao trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra; trình độ, năng lực, ý thức trách nhiệm của một số cán bộ, công chức thanh tra chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; sự phối hợp giữa cơ quan thanh tra với cơ quan điều tra, viện kiểm sát trong công tác phát hiện, chuyển giao vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự có lúc chưa chặt chẽ, nhịp nhàng, ăn khớp.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác thanh tra, Nghị quyết đưa ra một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

1. Nhiệm vụ

Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra một cách chủ động, linh hoạt, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới và sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh và cấp ủy, chính quyền các cấp. Hoạt động thanh tra phải tuân thủ quy định pháp luật; không được vi phạm những điều cấm trong hoạt động thanh tra và những điều cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức không được làm, nhất là không được nhận tiền, nhận quà, ăn uống, giao lưu dưới mọi hình thức với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến nội dung, đối tượng thanh tra; quán triệt tinh thần thanh tra phải phát hiện, xử lí nghiêm vi phạm, "không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai và không chịu sức ép của bất kì cá nhân nào. Cán bộ, đảng viên, công chức thanh tra bên cạnh chấp hành đúng quy định pháp luật về thanh tra, cần phải thực hiện nghiêm những nội dung sau:

a) Giai đoạn chuẩn bị thanh tra: Thủ trưởng cơ quan thanh tra chỉ đạo Thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc thanh tra tiến hành thu thập thông tin, tài liệu để phục vụ cho việc ban hành quyết định thanh tra, xây dựng kế hoạch tiến hành thanh tra, trong đó, phải làm rõ nội dung, đối tượng, thời kì, thời hạn thanh tra, có trọng tâm, trọng điểm, tính khả thi, đồng thời dự kiến nhân sự đoàn thanh tra là những người có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu của cuộc thanh tra.

b) Giai đoạn thanh tra

Đoàn thanh tra có trách nhiệm tiến hành thanh tra theo kế hoạch được phê duyệt, không được bỏ lọt, bỏ sót nội dung, đối tượng, phạm vi thanh tra; tập trung thu thập, nghiên cứu thông tin, tài liệu, đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của đối tượng thanh tra; yêu cầu đối tượng thanh tra báo cáo, giải trình; làm rõ hành vi vi phạm pháp luật; trên cơ sở đó, kiến nghị ngăn chặn, xử lí kịp thời, nghiêm minh theo quy định pháp luật.

Trường hợp phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm, trưởng đoàn thanh tra phải báo cáo người ra quyết định thanh tra xem xét, quyết định ngay việc chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lí theo quy định pháp luật, không chờ đến khi kết thúc thanh tra, kết luận thanh tra; đồng thời thông báo cho viện kiểm sát cùng cấp biết. Đối với vụ việc phức tạp, cơ quan thanh tra tổ chức cuộc họp với cơ quan điều tra, viện kiểm sát cùng cấp để phân tích, đánh giá hồ sơ, tài liệu, chứng cứ, thống nhất xác định dấu hiệu tội phạm trước khi chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra. Khi thấy cần thiết, trưởng đoàn thanh tra báo cáo người ra quyết định thanh tra áp dụng các biện pháp ngăn chặn để đối tượng thanh tra không có thời gian, cơ hội tiêu hủy chứng cứ, tẩu tán tiền, tài sản đã chiếm đoạt.

Trường hợp phát hiện tổ chức đảng, đảng viên có dấu hiệu vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước thì chuyển hồ sơ cho ủy ban kiểm tra cấp có thẩm quyền để kiểm tra, xử lí theo quy định của Đảng. Đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lí thì chuyển hồ sơ cho Ủy ban Kiểm tra Trung ương.

Nâng cao trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị, người được giao thực hiện nhiệm vụ giám sát hoạt động của đoàn thanh tra, thẩm định dự thảo kết luận thanh tra. Trường hợp phát hiện đoàn thanh tra, thành viên đoàn thanh tra vi phạm pháp luật hoặc bao che, bỏ lọt, bỏ sót, bỏ qua vi phạm của đối tượng thanh tra hoặc kiến nghị xử lí không tương ứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm thì báo cáo thủ trưởng cơ quan thanh tra hoặc người ra quyết định thanh tra xem xét, xử lí theo quy định pháp luật.

c) Giai đoạn kết thúc thanh tra: Đoàn thanh tra báo cáo kết quả thanh tra, cùng thủ trưởng đơn vị tham mưu người ra quyết định thanh tra ban hành kết luận thanh tra, kiến nghị xử lí chính xác, kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, không được bao che, bỏ lọt, bỏ sót, bỏ qua bất kì hành vi vi phạm pháp luật nào của đối tượng thanh tra, nhất là các hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.

2. Giải pháp

a) Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật cho cán bộ, đảng viên, công chức thanh tra, nhất là các quy định của Luật Thanh tra năm 2022. Đề cao trách nhiệm của cấp ủy, người đứng đầu cơ quan, đơn vị thanh tra trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra. Coi chất lượng, hiệu quả thanh tra là thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ, là căn cứ để thực hiện công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, biệt phái, khen thưởng, kỉ luật cán bộ.

b) Nâng cao trách nhiệm của người ra quyết định thanh tra, trưởng đoàn thanh tra, thủ trưởng đơn vị được giao chủ trì cuộc thanh tra trong thực hiện nhiệm vụ thanh tra, chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng để kịp thời chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra; chuyển thông tin vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên phát hiện qua hoạt động thanh tra sang ủy ban kiểm tra của Đảng.

c) Tăng cường giám sát hoạt động của đoàn thanh tra để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lí nghiêm minh đối với thành viên đoàn thanh tra vi phạm pháp luật trong hoạt động thanh tra, nhất là các trường hợp bao che, bỏ lọt, bỏ sót hành vi vi phạm của cơ quan, tổ chức, cá nhân; lợi dụng hoạt động thanh tra trục lợi.

d) Tiếp tục hoàn thiện các quy định về phát hiện, chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra, chuyển vụ việc vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên sang ủy ban kiểm tra của Đảng.

đ) Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức thanh tra có phẩm chất đạo đức trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực, kĩ năng nghiệp vụ, chấp hành tốt kỉ cương, kỉ luật, liêm chính, trách nhiệm trong thực thi công vụ; kiên quyết đấu tranh và xử lí nghiêm minh những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất, đạo đức lối sống. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn trong và ngoài nước để nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức làm công tác thanh tra; chú trọng tổng kết, rút kinh nghiệm trong hoạt động thanh tra; nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ trong các hoạt động nghiệp vụ của đoàn thanh tra.

Chánh thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, chánh thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm phổ biến, quán triệt, triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị mình; chủ động kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả thực hiện, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lí vi phạm trong hoạt động thanh tra. Định kì hằng năm báo cáo Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ kết quả thực hiện Nghị quyết cùng với báo cáo tổng kết công tác thanh tra.